Przedsiębiorcy nawiązujący kontakty z zagranicznymi kontrahentami często muszą zmierzyć się z rozliczaniem waluty obcej. Przepisy podatkowe nie wzbraniają takiego regulowania transakcji czy wystawiania faktur, jednak z drugiej strony księgowość firmy, czyli podatkowa księga przychodów i rozchodów, powinna być w całości prowadzona w walucie polskiej. To natomiast wiąże się z koniecznością przeliczania kwot należności i zobowiązań na PLN, w wyniku czego mogą pojawić się różnice kursowe. Czym są jak je księgować? Różnice kursowe – omówione zagadnienia: 1. Skąd się biorą różnice kursowe? 2. Transakcyjne różnice kursowe 3. Różnice kursowe od środków własnych 4. Metody FIFO i LIFO 5. Różnice kursowe w podatkowej księdze przychodów i rozchodów Skąd się biorą różnice kursowe? Dokonując rozliczeń w walutach obcych, przedsiębiorca powinien zasadniczo stosować jeden z dwóch kursów walut – kurs faktycznie zastosowany albo kurs średni z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego zdarzenie, ustalany przez Narodowy Bank Polski. Pierwszy kurs stosuje się w sytuacji, kiedy można rzeczywiście go ustalić – jest to kurs banku, kantoru, etc. Jeżeli taki kurs nie występuje – np. wtedy, gdy przeliczamy kwotę z faktury – lub nie jesteśmy w stanie go ustalić, należy posiłkować się kursem średnim NBP. W praktyce gospodarczej standardem jest, że poszczególne etapy danej transakcji odbywają się w różnych dniach. Z tego natomiast wynika konieczność zastosowania dla jednej operacji dwóch lub więcej kursów walut. W związku z faktem, że kursy te zmieniają się właściwie każdego dnia, kwoty wyliczane na ich podstawie w poszczególnych datach będą się różnić. Te różnice między kwotami to właśnie różnice kursowe. Ich poprawne wyliczenie jest istotne, ponieważ różnice kursowe będą miały wpływ na podatek dochodowy. Biuro Rachunkowe – dedykowana księgowa Transakcyjne różnice kursowe Różnice kursowe transakcyjne, jak sama nazwa wskazuje, dotyczą transakcji przeprowadzanych z innymi kontrahentami. Pojawiają się w momencie, kiedy wartość poniesionego kosztu albo uzyskanego przychodu przeliczona według odpowiedniego kursu na walutę polską różni się od wartości tego kosztu lub przychodu z dnia jego zapłaty albo otrzymania, także po właściwie przeliczonym kursie. W praktyce najczęściej jest to różnica pomiędzy przeliczoną na złotówki kwotą z faktury a rzeczywiście zapłaconą lub otrzymaną sumą. Sytuację taką można zobrazować wzorem: R = Z – W gdzie R stanowić będzie różnicę kursową, Z – zapłatę, natomiast W – wartość towaru albo usługi, których transakcja dotyczy. Wyliczone w ten sposób różnice dzielimy dodatkowo na dodatnie, traktowane jako firmowy przychód, lub ujemne, stanowiące koszt. Aby ustalić, z jaką różnicą kursową mamy do czynienia w konkretnym przypadku należy jeszcze zwrócić uwagę na to, co jest jej źródłem – transakcja sprzedaży czy też zakupu. Księgowość Internetowa – 30 dni za darmo Dodatnie różnice kursowe w przypadku sprzedaży wystąpią wtedy, kiedy wartość przychodu wynikająca np. z faktury będzie niższa, niż rzeczywiście otrzymana od kontrahenta kwota (czyli kiedy WZ). Przykład 2 Przedsiębiorca zakupił towar i otrzymał fakturę w wysokości 100 euro. Zgodnie ze średnim kursem NBP z dnia poprzedzającego wystawienie faktury (3,0) wartość kosztu wyniosła 300 zł. W momencie zapłaty za towar kurs spadł i jego wysokość przy przeliczaniu dokonanej zapłaty wyniosła 2,5, w związku z czym kwota zapłacona wyniosła 250 zł. Różnica w wysokości 50 zł będzie stanowiła w firmie dodatnią różnicę kursową. Program do faktur – Darmowe konto Przechodząc do ujemnych różnic kursowych można w zasadzie stwierdzić, że powstają one w sposób odwrotny do swoich dodatnich odpowiedników. Zatem w przypadku sprzedaży różnica ujemna powstanie wtedy, kiedy wartość przychodu będzie wyższa niż rzeczywiście otrzymana zapłata (W>Z). Przy wydatkach z ujemną różnicą kursową spotkamy się wtedy, kiedy wartość kosztu będzie niższa niż rzeczywiście przekazana należność (W zapłata (W>Z) Transakcja zakupu Wartość kosztu > zapłata (W>Z) Wartość kosztu W*KW2), to wystąpi różnica ujemna, księgowana jako koszt uzyskania przychodu. W przeciwnym wypadku, kiedy wartość wpływu będzie niższa niż kwota wypływu (W*KW1
Przychody i koszty finansowe są pozycjami, które znajdziemy w rachunku zysków i strat. Do zysku operacyjnego dodaje się przychody finansowe a odejmuje koszty finansowe, w wyniku czego powstaje zysk/strata brutto. Ustawa o rachunkowości (rachunek zysków i strat dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji
Artykuł pracownika PKF (Paula Jurczyszyn, młodsza księgowa w PKF) ukazał się dnia 1 kwietnia 2015 r. w dzienniku "Rzeczpospolita". Na koniec roku posiadamy nierozliczone zobowiązania i należności wyrażone w walucie obcej. Według jakiego kursu powinny być przeliczone na dzień bilansowy i jak zaksięgować powstałe różnice kursowe w księgach rachunkowych? Zgodnie z i art. 45 ustawy z dnia 29 września 1994 r o rachunkowości ( t. j. Dz. U. z 2013 r poz. 330 z późn. zm., zwana dalej uor) księgi rachunkowe prowadzi się, a sprawozdanie finansowe sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Oznacza to, że każda pozycja w aktywach i pasywach bilansu oraz każdy przychód i koszt w rachunku zysku i start, wyrażone w walucie obcej, wymagają ujęcia ich w księgach, a następnie w sprawozdaniu finansowym w walucie polskiej. Należności i zobowiązania wyrażone w walutach obcych wprowadza się do ksiąg rachunkowych po przeliczeniu ich według kursu średniego ogłoszonego przez NBP z dnia poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego (art. 31a ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 Dz. U. 2004 nr 54 poz. 535 z późn. zm.) Zgodnie z art. 30 ustawy o rachunkowości, jeżeli na dzień bilansowy te rozrachunki nie zostały uregulowane, to przelicza się je po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez NBP. Wynik i sposób tego przeliczania zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie księgowym, chyba że system przetwarzania danych zapewnia automatyczne przeliczenie walut obcych na walutę polską, a wykonanie tego przeliczenia potwierdza odpowiedni wydruk (art. 21 ust. 3 uor). Zazwyczaj kurs wprowadzenia do ksiąg rachunkowych zarachowania należności lub zobowiązań różni się od średniego kursu waluty obowiązującego na dzień bilansowy, dlatego powstają różnice kursowe dodatnie bądź ujemne. Dodatnie różnice kursowe powstają, gdy: kurs na dzień zarachowania należności jest niższy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy, kurs na dzień zarachowania zobowiązania jest wyższy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy. Ujemne różnice kursowe powstają, gdy: kurs na dzień zarachowania należności jest wyższy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy, kurs na dzień zarachowania zobowiązania jest niższy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy. Zgodnie z art. 30 ust 4 ustawy o rachunkowości różnice kursowe powstałe na dzień bilansowy przy wycenie rozrachunków wyrażonych w walutach obcych, co do zasady, zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych. UWAGA W uzasadnionych przypadkach różnice kursowe zalicza się do kosztu wytworzenia produktów, ceny nabycia towarów, ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych (art. 30 ust. 4 uor). Dzieje się tak w sytuacji długotrwałego przygotowania towaru lub produktu do sprzedaży lub długiego okresu wytworzenia produktu. Jak i również z bilansowej wyceny zobowiązań zaciągniętych na sfinansowanie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (art. 28 ust. 5 uor) – pod warunkiem, że na dzień wyceny nie oddano ich do użytkowania. Ujęcie dodatnich różnic księgowych w ewidencji księgowej: Należności od odbiorców zagranicznych Przychody finansowe (1) (1) (2) Zobowiązania wobec dostawców zagranicznych (2) (1) – różnice kursowe z wyceny należności na dzień bilansowy (kurs na dzień zarachowania należności jest niższy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy), (2) – różnice kursowe z wyceny zobowiązań na dzień bilansowy (kurs na dzień zarachowania zobowiązań jest wyższy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy), Ujęcie ujemnych różnic księgowych w ewidencji księgowej: Należności od odbiorców zagranicznych Koszty finansowe (3) (3) (4) Zobowiązania wobec dostawców zagranicznych (4) (3) – różnice kursowe z wyceny należności na dzień bilansowy (kurs na dzień zarachowania należności jest większy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy), (4) – różnice kursowe z wyceny zobowiązań na dzień bilansowy (kurs na dzień zarachowania zobowiązań jest mniejszy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy), Przykład W spółce Alfa na dzień bilansowy występują następujące dane dotyczące rozrachunków z kontrahentami zagranicznymi: należności od odbiorcy A – 1 200 EUR, kurs ujęcia: 4,30 należności od odbiorcy B – 9 400 USD, kurs ujęcia: 3,70 zobowiązanie wobec dostawcy C – 3 800 USD, kurs ujęcia: 3,80 zobowiązanie wobec dostawcy D – 3 500 EUR, kurs ujęcia: 4,40 Średni kurs NBP ogłoszony na dzień bilansowy dla danych walut wyniósł: EUR – 4,20 USD – 3,90 Ustalenie wartości bilansowej rozrachunków oraz różnic kursowych: Lp. Kontrahent Wartość w walucie przed przeszacowaniem w PLN po przeszacowaniu w PLN Różnica kursowa w PLN 1 A 1 200 EUR 5 160 5 040 - 120 2 B 9 400 USD 34 780 36 660 + 1 880 3 C 3 800 USD 14 440 14 820 - 380 4 D 3 500 EUR 15 400 14 700 + 700 Ujęcie różnic w ewidencji księgowej: Ewidencja bilansowa – w walucie polskiej: Należności od odbiorcy A Należności od odbiorcy B Sp. 5 160 120 (1) Sp. 34 780 (2) 1 880 5 160 120 36 600 0 5 040 Sk. 36 660 Sk. Zobowiązanie wobec dostawcy C Zobowiązanie wobec dostawcy D 14 440 Sp. 380 (3) (4) 700 15 400 Sp. 0 14 820 700 15 400 Sk. 14 820 Sk. 14 700 Przychody finansowe Koszty finansowe 1 880 (2) 700 (4) (1) 120 (3) 380 Dla celów podatkowych, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowy od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 roku ( 1992 nr 21 kursowe nożna ustalić na dwa sposoby: na postawie art. 15a tej ustawy – tzw. metoda podatkowa, na podstawie art. 9btej ustawy zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości - tzw. metoda bilansowa. Metoda bilansowa regulowana jest przepisami art. 9b ustawy o podatku dochodowym oraz przepisami o rachunkowości. Spółka wybierająca tą metodę rozliczanie różnic kursowych musi spełnić następujące warunki: w okresie stosowania metody sprawozdania finansowe spółki będą badane przez podmioty do tego uprawnione, zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego chęci rozliczania różnic kursowych metodą bilansową w terminie do końca pierwszego miesiąca, mają obowiązek stosować tę metodę nie krócej niż trzy lata podatkowe. UWAGA Nierozliczone różnice kursowe ustalane na dzień bilansowy można uznać za przychody podatkowe lub koszty uzyskania przychody tylko i wyłącznie, gdy spółka wybrała metodę bilansową. Prezentacja w rachunku zysku i strat Dodatnie i ujemne różnice kursowe ustalone na dzień wyceny bilansowej rozrachunków odniesione na wynik finansowy prezentuje per saldo. Oznacza to, iż w sytuacji, gdy ujemne różnice kursowe zaksięgowane na koncie kosztów finansowych są wyższe niż dodatnie różnice kursowe zarachowane na koncie przychodów finansowych, to powstała różnice wykazuję się w rachunku zysku i strat w pozycji kosztów finansowych jako „Inne koszty finansowe”. W przypadku nadwyżki różnic kursowych dodatnich nad ujemnymi wykazuje się ją w pozycji przychodów finansowych jako „Inne przychody finansowe”.
Rachunek zysków i strat (RZiS) jest kluczowym elementem sprawozdania finansowego jednostki gospodarczej. Może być sporządzony w wersji porównawczej lub kalkulacyjnej. W wersji kalkulacyjnej koszty są klasyfikowane według miejsc powstawania, a w wersji porównawczej według rodzajów. RZiS składa się z przychodów, kosztów, zysków
Rachunek zysków i strat w wersji porównawczej różni się od wersji kalkulacyjnej metodą wyznaczenia wyniku netto na sprzedaży. W wariancie kalkulacyjnym obserwowaliśmy jak powstaje wynik poprzez uwzględnianie kolejnych grup kosztów i przychodów, które podzielone były na miejsce ich powstawania (produkcja, sprzedaż, zarząd). W wariancie porównawczym natomiast, mamy do czynienia z podziałem kosztów ze względu na ich rodzaj. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi W tej pozycji wyróżnia się cztery podstawowe grupy przychodów. W przeciwieństwie do wariantu kalkulacyjnego, występują tu też pozycje nie będące przychodem w bezpośrednim znaczeniu tego słowa. Wynikają one z faktu, że w wariancie porównawczym, przedstawione są koszty rodzajowe, które są kosztami danego okresu, a nie kosztami dotyczącymi sprzedaży dokonanej w danym roku. Aby pozostać w zgodzie z zasadą współmierności przychodów do kosztów trzeba więc wprowadzić do sprawozdania korekty, które „uwspółmiernią” przychody bądź koszty. Dokładniejsze omówienie tego problemu znajduje się przy konkretnych pozycjach sprawozdania. Przychody netto ze sprzedaży produktów Przychody netto ze sprzedaży produktów są najbardziej bezpośrednią pozycją w tej części sprawozdania. Są to po prostu przychody ze sprzedaży wytworzonych przez spółkę produktów, czyli z jej podstawowej działalności. Zalicza się tu wszystkie przychody ze sprzedaży do wszystkich kontrahentów w danym okresie. Zmiana stanu produktów Zmiana stanu produktów jest pozycją rozliczeniową i wynika z zasady rachunkowości mówiącej o współmierności kosztów do przychodów. Tu wyjaśnimy jej pochodzenie jedynie w skrócie, a metodami jej wyliczania zajmiemy się w dalszych częściach naszego kursu. Aby zobrazować skąd pochodzi zmiana stanu produktów, należy najpierw zauważyć, że wykazane poniżej przychodów koszty rodzajowe obejmują wszystkie koszty poniesione przez przedsiębiorstwo w danym okresie. Koszty te zostały poniesione, aby wytworzyć produkcję, która następnie została lub zostanie sprzedana. Z reguły jednak nie cała produkcja wyprodukowana w danym roku jest w tym samym roku sprzedana. Zdarza się tak, że przedsiębiorstwo sprzeda mniej niż w danym roku wyprodukuje (zwiększy w ten sposób zapasy), lub też więcej, ponieważ sprzeda zapasy zgromadzone w roku poprzednim. W każdej z tych sytuacji, należy dokonać korekty przychodów ze sprzedaży, aby pozostać w zgodzie z zasadą współmierności kosztów do przychodów. Inaczej bowiem, na przykład gdyby przedsiębiorstwo sprzedało mniej niż wyprodukowało, jego wynik finansowy byłby niewspółmiernie niski do rzeczywistej sytuacji, gdyż zaliczone do niego byłyby też koszty produkcji, która zostanie sprzedana dopiero w przyszłych okresach i dopiero wtedy wygeneruje przychód. W skrócie, zmianę stanu produktów wylicza się jako różnicę pomiędzy całkowitym kosztem poniesionym w danym okresie, a kosztem wytworzenia produktów, które zostały w danym okresie sprzedane. Jeżeli więc spółka sprzeda mniej niż wyprodukuje (poniesie koszty większe niż tylko te, które dotyczą produktów sprzedanych), zmiana stanu produktów będzie dodatnia i w pewnym sensie zniweluje wpływ na ostateczny wynik finansowy faktu, iż w kosztach wg. rodzaju ujęte są wszystkie koszty za dany rok. Odwrotna sytuacja będzie miała miejsce, gdy spółka sprzeda więcej produkcji niż wyprodukuje w danym roku (sprzeda zapasy z poprzedniego roku). W tej sytuacji, zauważamy, że koszty na wyprodukowanie danych dóbr zostały poniesione w poprzednim okresie i nie wystąpią one w kosztach rodzajowych obecnego okresu. Zmiana stanu produktów będzie w tym wypadku ujemna (koszty poniesione będą niższe od kosztów dotyczących wyrobów sprzedanych). Ujemna wartość zmiany stanu produktów zapobiegnie nienaturalnemu podniesieniu zysku w danym roku, które inaczej miałoby miejsce (rejestrowalibyśmy przychody w tym roku, podczas gdy koszty dotyczące sprzedaży nie byłyby ujmowane, gdyż zostały już zarejestrowane w roku poprzednim). Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby wynika z występujących w przedsiębiorstwie tak zwanych obrotów wewnętrznych. Koszty związane z obrotami wewnętrznymi nie powodują żadnych rynkowych przychodów w stricte tego słowa znaczeniu. W pewnym sensie generują jednak „przychód” dla firmy, ponieważ w innym przypadku musiałaby ona zakupić dane produkty na rynku. Jej „przychodem” jest więc posiadanie wytworzonych produktów, które może wykorzystać w swojej działalności. Kosztem jest natomiast koszt ich wytworzenia. Koszty te ujęte są już w kosztach działalności operacyjnej, jedyną korektą jest więc dodatkowe ujęcie „przychodów” związanych z poniesionymi kosztami, czyli wartości produkcji wytworzonej na własne potrzeby. Obroty wewnętrzne obejmują w przedsiębiorstwie takie zdarzenia jak: przekazanie wyrobów gotowych własnej produkcji do własnych sklepów, dokonanie świadczeń na rzecz własnych inwestycji, odpisywanie na pozostałe koszty operacyjne rozliczeń międzyokresowych, występowanie niedoborów wyprodukowanych wyrobów, ponoszenie kosztów likwidacji środków trwałych, ponoszenie kosztów usuwania szkód losowych. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów są znów wartością bezpośrednio pokazującą ile przychodów wygenerowało przedsiębiorstwo ze sprzedaży towarów oraz materiałów, czyli dóbr, których nie wyprodukowało, ale które zakupiło a następnie odsprzedało.
. 324 352 579 352 223 126 331 729
dodatnie różnice kursowe w rachunku zysków i strat
